Ίσως το καλύτερο master plan στον
κόσμο
Κοπεγχάγη. Οι περισσότερες βιομηχανικές
τοποθεσίες που είναι έτοιμες να μετατραπούν σε σύγχρονα αστικά προάστια είναι
αφιλόξενα μέρη, που μερικές φορές είναι δύσκολο να τα φανταστεί κανείς
κατάλληλα για ανθρώπινη ζωή. Αλλά υπάρχουν και εξαιρέσεις.
Κοντά στο κέντρο της Κοπεγχάγης υπάρχει μια έκταση 33 εκταρίων
Δανέζικης βιομηχανικής κληρονομιάς γεμάτη ενδιαφέροντα κτίρια και εκπληκτική
ιστορία. Εκεί η Carlsberg έφτιαχνε την παγκόσμιας φήμης μπύρα της για
περισσότερα από 160 χρόνια πριν μετακομίσει το 2008 στην περιοχή Fredericia.
Τώρα η περιοχή της ζυθοποιίας
Carlsberg ετοιμάζεται να γίνει το πιο ευχάριστο νέο προάστιο της
Κοπεγχάγης. Το master plan για το νέο προάστιο Carlsberg έχει ήδη επιλεγεί ως
νικητήριο για μελλοντικά projects στο περίφημο Παγκόσμιο Φεστιβάλ
Αρχιτεκτονικής 2009 στη Βαρκελώνη.
Υπάρχει ένα μόνο πρόβλημα. Το project είναι σε αναμονή λόγω της
οικονομικής κρίσης και καμιά απόφαση δεν έχει ληφθεί για εναρκτήρια ημερομηνία
κατασκευής. Ωστόσο, υπάρχει κάποια πρόοδος στην περιοχή, κυρίως εργασίες σε
δημόσιους χώρους και κάποιες δραστηριότητες σε υπάρχοντα σπίτια.
Η μικρή αρχιτεκτονική φίρμα Entasis από την Κοπεγχάγη κέρδισε έναν διεθνή
διαγωνισμό με περισσότερες από 200 υποψηφιότητες, με το master plan “Our City” το
2007.Το σχέδιο εγκρίθηκε από το τις δημοτικές αρχές το 2009. Περίπου 2000
διαμερίσματα θα χτιστούν στην περιοχή τα επόμενα 20 χρόνια, αν τα πράγματα
εξελιχθούν σύμφωνα με τα σχέδια. Το όραμα για το προάστιο Carlsberg εστιάζει
στους δημόσιους χώρους, όπου πολλές δραστηριότητες δημιουργούν μια ζωντανή
αστική ατμόσφαιρα.
Το Carlsberg θα είναι πολύ διαφορετικό από άλλες νέες διαμορφώσεις
στην Κοπεγχάγη, όπως η συχνά κριτικαρισμένη Ørestad. « Το project Carlsberg μπορεί
κατά κάποιο τρόπο να το δει κανείς σαν κριτική του Ørestad. Οι αστικοί χώροι
εκεί είναι σε μια κλίμακα που κάνει τη σχεδιασμένη αρχιτεκτονική της Ανατολικής
Ευρώπης να ωχριά από ντροπή», είπε ο Christian Cold, διευθύνων σύμβουλος της Entasis
σε συνέντευξη του στο περιοδικό ΚΒΗ το
2009.
Περιγράφει το σχέδιο για το Carlsberg ως κάτι τελείως αντίθετο,
μετατοπισμένο σε μικρότερη κλίμακα. Αυτό το γεγονός εξάλλου συνέβαλλε στο
να κερδίσει το “Our City” το πρώτο βραβείο στο Παγκόσμιο
Φεστιβάλ Αρχιτεκτονικής. Οι δημόσιοι χώροι του Carlsberg περιγράφονται ως ένα
δίκτυο δημόσια προσβάσιμων χώρων, με μορφή κήπων, τετραγώνων, δρόμων,
μονοπατιών και ιδιόκτητων αλλά δημόσια προσβάσιμων κτιρίων.
Το σχέδιο επικεντρώνεται στο «δημόσιος χώρος πρώτα, κτίρια μετά»,
όπως αναφέρεται στην παρουσίαση στη νικητήρια υποψηφιότητα του Entasis. Το project
βασίζεται στη βιωσιμότητα σε όλα τα επίπεδα.
Στόχος είναι να γίνει το πυκνό, προσανατολισμένο στις δημόσιες συγκοινωνίες προάστιο,
ουδέτερο σε CO2. Όμως ο Christian Cold δίνει εξίσου έμφαση στην οικονομική και κοινωνική
βιωσιμότητα για το πυκνό αστικό προάστιο που οραματίζεται.
Πρέπει να υπάρξει ανάμιξη των διαφόρων τύπων κατοικιών, ώστε να
εξασφαλιστεί και μια ανάμιξη των κατοίκων. Ο Cold υπογραμμίζει ότι δε θέλει το Carlsberg
να γίνει ένας ακόμα θύλακας «για τον κύριο και την κυρία Weber Grill», όπως το
θέτει. «Πρέπει να υπάρχουν πιο φυσιολογικοί άνθρωποι εδώ, και είναι πάρα πολύ
σημαντικό όλοι να έχουν τη δυνατότητα να μετακομίζουν στην περιοχή.
Διαφορετικά, θα είναι ένα νεκρό προάστιο», είπε ο Christian Cold στη συνέντευξή
του.
Αν βρεθείτε στην Κοπεγχάγη, αδράξτε την ευκαιρία να πάτε σε μια
από τις περιστασιακές αρχιτεκτονικές περιοδείες (που απέμειναν) στην περιοχή
του Carlsberg-μην το χάσετε.
Αυτό το μέρος είναι γεμάτο από εκπληκτική ιστορία που είναι
δύσκολο να ταιριάξεις όταν πρόκειται για οικογενειακές ίντριγκες,
επιχειρηματικές δεξιότητες, επιτυχία, φιλανθρωπία και μεγαλομανία. Ακόμα κι αν
ενδιαφέρεστε μόνο για τη μπύρα, θα παρασυρθείτε από τα υπόλοιπα.
Ο J.C. Jacobsen, ο ιδρυτής της Carlsberg, ξεκίνησε να φτιάχνει
μπύρα σ’ αυτή την περιοχή το 1847. Η ζυθοποιία πήρε το όνομά της από το γιο
του,Carl, και τον χαμηλό λόφο όπου βρίσκεται, βλέποντας από ψηλά το κέντρο της
Κοπεγχάγης. Η μπύρα έγινε μνημειώδης επιτυχία και η πιο διάσημη Δανέζικη φίρμα.
Έκανε τον Jacobsen πολύ πλούσιο, αλλά επίσης οδήγησε σε μια σκληρή διαμάχη
πατέρα και γιου. Η ιστορία αυτού του οικογενειακού φέουδου είναι γεμάτη
απίθανες λεπτομέρειες. Ο νεαρός Carl Jacobsen τελικά ίδρυσε τη δικιά του
ζυθοποιία δίπλα στου πατέρα του, ονομάζοντάς την New Carlsberg. Ο πατέρας του
άλλαξε την ονομασία της δικιάς του σε Old Carlsberg και η διαμάχη συνεχίστηκε. Ευτυχώς,
πατέρας και γιος ξόδεψαν αρκετά χρήματα σε αρχιτεκτονική και τέχνη,
προσπαθώντας να υποσκελίσουν ο ένας τον άλλον. Αυτή η κληρονομιά είναι που θα
κάνει την περιοχή Carlsberg τόσο ξεχωριστή-όταν τελικά χτιστεί.
Η ποικιλομορφία θα επιτευχθεί συνδυάζοντας ενοικιαζόμενα, συνεταιριστικά
και ιδιοκατοίκητα σπίτια μέσα στα ίδια κτίρια. Για να παρέχουν ποικιλία από την
άποψη της πληρότητας, 8-10% των κατοίκων θα πληρώνουν εξαιρετικά χαμηλά ενοίκια
και πιθανόν, για παράδειγμα, να δουλεύουν ως καθαριστές. Η ιδέα είναι με τον
καιρό, οι ενοικιαστές με χαμηλά εισοδήματα να βελτιώσουν την οικονομική τους
κατάσταση μέσω της κοινωνικής ενσωμάτωσής τους και κάνοντας χρήση του δικτύου
της γειτονιάς, ώστε τελικά να είναι σε θέση να αγοράσουν ένα μερίδιο σε ένα
συνεταιριστικό διαμέρισμα ή να αποκτήσουν ένα ιδιοκατοίκητο σπίτι. Νέοι
κάτοικοι θα μπορούν τότε να μετακομίζουν στα φτηνά ενοικιαζόμενα διαμερίσματα.
Τα σπίτια θα είναι υπό τη διαχείριση της Carlsberg και θα ενοικιάζονται βάσει αιτιολογημένων αιτήσεων.
Σκοπός είναι η ζωντάνια και η δραστηριότητα να προκύψουν σαν αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης των κατοίκων, των διαπολιτισμικών συναντήσεων και των διαφορετικών εμπειριών που παρέχονται στους κατοίκους αλλά και στους επισκέπτες της γειτονιάς. Πολλά κτίρια θα παρέχουν δημόσιες λειτουργίες στο ισόγειο, όπως κινηματογράφοι, θέατρα, σχολεία και γκαλερί. Ενσωματώνοντας πολλές λειτουργίες μέσα στην ίδια τη γειτονιά, οι άνθρωποι θα μπορούν να ζουν, να εργάζονται, να πηγαίνουν σχολείο, να ψωνίζουν και να απολαμβάνουν πολιτιστικές δραστηριότητες μέσα στα όρια της «πόλης». Μ’ αυτόν τον τρόπο το “Our City” θα είναι ένα μέρος όπου οι άνθρωποι θα έχουν τα σπίτια τους, απολαμβάνοντας μια συνεκτική καθημερινή ζωή.
Ανάδοχος: Carlsberg Properties
Έκταση: 33 Ha
Χρονοδιάγραμμα: 2009-2020
Αρχιτέκτονες: Entasis
Σύμβουλοι-αρχιτέκτονες τοπίου: Vogt Landscape Architects
